De Ziekte van Alzheimer is een chronische degeneratieve ziekte van de hersenen. De ziekte begint met geheugenstoornissen. In het begin is vooral het kortetermijngeheugen aangetast, in een later stadium ook het langetermijngeheugen en komen stemmingswisselingen zoals depressie voor. Uiteindelijk is volledige dementie het gevolg en is de patiënt geheel van zijn omgeving afhankelijk. Geleidelijk vallen lichaamsfuncties uit en is de dood het gevolg. De gemiddelde levensverwachting, na het stellen van de diagnose is 3 tot 9 jaar.
Over de exacte oorzaak van de Ziekte van Alzheimer zijn wetenschappers het nog niet eens. Wat wel duidelijk is dat de zogenoemde ‘beta-amyloïde plaques’ een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van de ziekte. De beta-amyloïde plaques zijn samengeklonterde draden van eiwitten buiten de cellen die zich opstapelen in de hersenen.
De beta-amyloïde eiwitten ontstaan door een systeemfoutje in de hersencellen. Zogenoemde APP eiwitten die gebruikt worden voor het maken van nieuwe vertakkingen voor neuronen worden opgebroken door het verkeerde enzym (beta-secreatase). Hierdoor ontstaan de beta-amyloïde eiwitten die door de celmembranen worden afgescheiden in de hersenvloeistof. Hier zullen de beta-amyloïden blijven rond drijven tot zij in de cerebrospinale vloeistof wordt uitgescheiden. Het kan echter ook samenklonteren rond neurieten of gliacellen om beta-amyloïden plaques te vormen. Bij ieder mens zullen op leeftijd beta-amyloïde plaques ontstaan in de hersenen. Bij sommigen mensen zal het echter sneller gebeuren en zij zullen dan ook eerder symptomen van Alzheimer laten zien. Dit kan veroorzaakt worden door erfelijke mutaties waardoor ze teveel APP produceren of dat ze defecte secreatase enzymen hebben, die eerder fouten maken dan gewoonlijk.
De exacte link tussen de beta-amyloïde plaques en de Ziekte van Alzheimer is echter nog niet bewezen. Onderzoeken bij ratten met ingespoten kleine losse beta-amyloïde deeltjes (monomers) laat zien dat de ratten al symptomen van Alzheimer laten zien zoals vergeetachtigheid. Dit lijkt er dus op te wijzen dat niet de plaques, maar de kleine losse stukjes die de plaques vormen, Alzheimer symptomen veroorzaken. Bijvoorbeeld doordat zij als een soort stof in de ogen het vermogen van neuronen doen afnemen om signalen te ontvangen.
Een andere theorie stelt dat de plaques niet ontstaan door beta-amyloiden die door een cel zijn uitgescheiden, maar pas ontstaan buiten de cellen nadat een cel vol beta-amyloiden uit elkaar barst (2). De neuron is dan kapot en op de plek waar die was ontstaan de plaques. Als meerdere neuronen in een hersengebied uit elkaar barsten worden de neuronen dus door steeds grotere plaques vervangen. De functie van het betreffende hersengebied zoals praten of kortetermijngeheugen zal dan aangetast zijn. Dit zijn symptomen van Alzheimer.
Aan de andere kant is aangetoond dat het wegnemen van de plaques ook de symptomen van de ziekte wegneemt. Een uitleg hiervan kan zijn dat de plaques zich verhouden tot de hersenvloeistof als een kristal in een chemische vloeistof (3). Dus er komen continu steeds stukjes amyloïdes vast te zitten in plaques, maar ook stukjes laten los, zodat de ratio plaques tot vloeistof hetzelfde blijft, net als bij het kristal in de scheikunde proef. Er is een balans tussen de drijvende moleculen die loslaten van het kristal en de drijvende moleculen die zich weer vastklampen aan het kristal. Met deze uitleg hoeven beide theorieën elkaar dus niet tegen te spreken.
De huidige medicijnen gebruikt voor Alzheimer patiënten kunnen alleen de symptomen verzachten, de onderliggende oorzaak wordt niet genezen. Zo zijn er medicijnen die de signalen van neuronen verbeteren, wat het functioneren van het geheugen verbeterd. Verder zijn er verschillende medicijnen in ontwikkeling, aangezien er heel veel geld beschikbaar is voor onderzoek tegen Alzheimer. Sommige proberen de werken van de enzymen te veranderen. Andere trachten het immuunsysteem te stimuleren om de plaques te verwijderen.
Dit artikel is overgenomen van Energy is Flowing. Met dank aan Willem Visser.
OVER CRANIO
